Het nieuwe buurthuis Millenium, op het raakvlak van twee openbare ruimten
1000 Bruxelles
België
Het vernieuwingsproject voor de Noordwijk, dat in 1967 van start ging, was bedoeld om voetgangers vlotter door het zeer onvolmaakte raster van deze voormalige buitenwijk te leiden. Het traject voor voetgangers was verre van perfect omdat de eerste spoorweg van het land, via de huidige Helihavenlaan de krijtlijnen uitzette, met aaneensluitende gevels van industriële gebouwen als gevolg, die tot voor kort een ondoordringbare barrière vormden naar de Groendreef en het kanaal. De esplanade van de Lakense Haard was onderdeel van een meer globaal ontwerp voor een doorlopende vloer, maar vormt uiteindelijk, ook langs de Helihavenlaan, een stedelijke barrière.
Die hindernis leidt ertoe dat alle stedelijke beleidslijnen evolueren naar het idee om voetgangersvoorzieningen en openbare ruimten te creëren als verbindingsas tussen de Gaucheretwijk en Tour & Taxis, via het toekomstige havenpark en de nieuw ingerichte toegang langs de basisschool Klavertje Vier. Deze as maakt de articulatie van grootstedelijke ruimten mogelijk met een focus op leefruimten op een alledaagse schaal, zoals de geplande herontwikkeling van het esplanadepark in het DWC.
Het Buurthuis-project maakt deel uit van deze intenties.
Op de schaal van de esplanade sluit het nieuwe Buurthuis aan op de reeks voorzieningen die gevormd wordt door de nieuwe stadsboerderij, het Huis voor het Kind en het cultureel centrum Noordpool, waardoor er op natuurlijke wijze twee grote afzonderlijke zones voor het park ontstaan.
Deze ligging creëert ook een dwarsas op natuurlijke wijze en geeft het een gezicht. Maar meer fundamenteel beoogt de nieuwe positie van een directe toegang niet alleen de creatie van een as tussen wijken, maar ook de creatie van een echt netwerk om de toestand van de dubbele stadsbarrière Helihavenlaan te overwinnen.
De strategische ligging van het nieuwe Buurthuis kan deze verbindingen tot leven brengen en een nieuwe dynamiek creëren op verschillende niveaus.
Een nieuw stedelijk ontwerp voor het voorplein
De wens om een netwerk te creëren blijkt uit de inrichting van een zo duidelijk mogelijke verbinding met de esplanade, via een monumentale trap-helling die aantoont dat de satdsruimte harmonieus samengaat met het aanzicht van de benedenverdieping van het Buurthuis.
Deze inrichting maakt ook een activering mogelijk van de sokkel van de woontoren die zich uitstrekt langs het voorplein waar door de ligging een frontaal perspectief kan worden gecreëerd.
Boven de esplanade krijgt het Buurthuis de vorm van een grote hal die zichtbaar is vanuit de openbare ruimte en die het archetypische aspect overneemt van het grote dak met dubbel schild van zowel de nieuwe stadsboerderij als de voormalige tramremise die werd gerenoveerd voor het cultureel centrum Noordpool.
Door de aanwezigheid van het Buurthuis op de begane grond en de sloop van de bestaande helling komt openbare ruimte vrij. De bestrating van het voorplein is bedoeld als uitbreiding van de recente inrichting die meer doorlaatbare ruimten biedt voor het planten van vegetatie en de infiltratie van regenwater
Een van de doelstellingen van het project en de inrichting van het voorplein is zorgen voor continuïteit met de geplande doorbraak naar het kanaal.
Huiselijke architectuur voor het esplanadepark
Het Buurthuis is verdeeld in twee lagen. De eerste, verankerd in de sokkel van de esplanade, huisvest de grootstedelijke programma's: een sociale bar grenzend aan een polyvalente hal, een zaal voor sociale bijstand en computer- en alfabetiseringsworkshops. De tweede steunt op de esplanade en komt tegemoet aan de specifieke behoeften van de wijk: polyvalente zalen gekoppeld aan een eigen bar en een multifunctionele keuken.
Deze twee volumes liggen rond een centraal atrium van dubbele hoogte. Dit schermt het verkeer af en verbindt het interieur van het huizenblok met de nieuwe landschapsinrichting: een moestuin, een nieuw voorplein, een open plek voor voedselproductie. Het atrium zorgt ook voor een groene uitbreiding van de polyvalente zaal en laat alle ruimten die zich in de sokkel van de esplanade bevinden in het licht baden.